Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir Mi?
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi tazminat alabilir mi? Kural olarak, bakıldığında işten kendi isteğiyle işinden ayrılan (istifa eden) işçi kıdem tazminatı alamaz.
İşten kendi isteğiyle ayrılan işçi tazminat alabilir mi? Ancak, askerlik hizmeti nedeniyle iş akdinin işçi tarafından feshedilmesi (istifa edilmesi), emeklilik hakkının elde edilmesi, sağlık sorunlarının işin yapılmasını sürekli olarak engellediğinin belgelenmesi, işverenin iyi niyet ve ahlaka aykırı davranışlarının çalışma süresi en az 1 yıldır. Kıdem tazminatına hak kazanabilir.
İş Kanunu’na göre kendi isteğiyle işinden ayrılan yani istifa eden işçinin tazminat talep etme hakkı yoktur. Haklı sebep olmaksızın istifa eden işçi tazminat hakkını kaybeder. Hatta ihbar süresine bağlı olmaksızın istifa ederse işverene tazminat ödemek zorunda kalabilir. İşçi haklı nedenlerle istifa ettiği takdirde mahkemeye başvurarak kıdem tazminatı ve fazla çalışma, yıllık izin, hafta tatili alacakları gibi diğer haklarını alabilir. İşten kendi isteğiyle ayrılan işçi normal şartlarda kıdem tazminatı alamaz, ancak işten ayrılma sebebi haklıysa bu durumda kanun kapsamında kıdem tazminatı hakkı doğabilir.
Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir Mi?
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminat alabilmesi, ülkenize ve yerel iş yasalarına bağlıdır. Türkiye’de Kendi isteğiyle işten ayrılan işçiler genellikle kıdem tazminatı alamazlar. Ancak bazı durumlar istisna olarak kabul edilebilir. İş Kanunu’na göre, aşağıdaki işçilerin kendi kuvvetleriyle operasyonlarına rağmen kıdem tazminatını saklı tutabilir:
- Emeklilik: İşçi, emeklilik maaşı ücretinde ve emeklilik dilekçesi ile iş akdini feshettiğinde tazminata hak kazanır.
- Askerlik: İşçi, askerlik görevini yerine getirmek için personelinde tazminata hak kazandığı görülmektedir.
- Evlendikten sonra 1 yıl içinde görevlendirmeler de Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi tazminata hak kazanabilir (sadece kadın işçiliği için geçerlidir).
İşçinin işyerinde yaşadığı kötü koşullar nedeniyle yargılama, haklı olarak fesih olarak kabul edilebilir ve işçi kıdem tazminatı alınabilir. Bu tür mahkemelerin iş kanunlarında belirtilmiş ve işçinin haklı bir nedenden dolayı hüküm altına alınmasını kanıtlaması gerekir.
İşe iade davası açma hakkı bulunan kullanım, işten çıkarmaları durumunda kıdem tazminatı ve işe iade talep edebilirler. İşçinin işten ayrılma nedenleri ve işverenin davalarını yürütme mahkemesi kararıyla işçiye tazminat kararı verilmektedir.
Bu bilgiler genel niteliktedir ve her durum için geçerli olmayabilir. Ülkenizdeki yasal düzenlemeler ve iş hukuku hakkında daha spesifik bilgi için bir avukatla görüşmeniz önerilir.
Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alma Şartları
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminat alması için birtakım şartlar bulunmaktadır. Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminat şartları şunlardır:
- İşçinin işten ayrılması kendi isteğiyle olmalıdır. Yani işverenin işçiyi çıkarma veya işten çıkarma baskısı altında olmamalıdır.
- İşçinin işe giriş tarihinden itibaren en az 1 yıl çalışmış olması gerekir.
- İşçinin iş sözleşmesinin haklı nedenlerle feshedilmesi veya işyerinde yaşanan bir değişiklik sonucu işin niteliğinin değişmesi durumunda işten ayrılması halinde tazminat alma hakkı bulunmaz.
- Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin talebi, işveren tarafından yazılı olarak kabul edilmelidir. Bu yazılı kabul işçiye verilebileceği gibi, işveren tarafından kayıt altına alınarak işçiye gösterilebilir.
- İşçinin işten ayrılması, yasal süreler içerisinde işverene yazılı olarak bildirilmelidir. Bu süreler işçinin çalıştığı süreye göre değişiklik gösterir. 6 aya kadar çalışanlar için 2 hafta, 6 aydan 1,5 yıla kadar çalışanlar için 4 hafta, 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışanlar için 6 hafta, 3 yıldan fazla çalışanlar için ise 8 hafta önceden işverene yazılı olarak bildirim yapılmalıdır.
Yukarıda belirtilen şartlar sağlandığı takdirde Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminat alma hakkı bulunmaktadır. Ancak, kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminatın miktarı çalıştığı süreye, ücretine ve diğer faktörlere göre değişiklik gösterir.
İşten Tazminat Alarak Ayrılmanın Yolları 2023
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi için tazminat alarak ayrılmanın yolları, işçinin ülkesine ve yerel iş yasalarına bağlı olarak değişiklik yapmaya devam ediyor. Aşağıda Türkiye örneğinde tazminat alarak ayrılmanın genel yolları verilmiştir. Ülkenizdeki yasal düzenlemeler ve iş hukuku hakkında daha spesifik bilgi için bir avukatla görüşmeniz önerilir.
- Haklı Nedenle Fesih: İşçi, işverenin iş sözleşmesine veya iş kanunlarına aykırı büyüklükten dolayı iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu durumda, işçi kıdem tazminatı talep edebilir. Haklı nedenler hamilelerin arasında maaşı ödememesi, işyerlerinde kötü muamele, işin sağlık ve güvenlik koşullarının kötü olması, işyerinde ahlaka aykırı davranışlar gibi davranışlar bulunmaktadır.
- İşverenin İş Sözleşmesini Feshetmesi: İşverenin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçi kıdem tazminatını ve işten çıkarma tazminatını talep edebilir. İşverenin işçiyi işten çıkarma sebepleri geçerli olmalıdır. İşçi, işten çıkarma sebeplerinin geçersiz bildiklerine göre, işe iade davası tazminat davasında bulunabilir.
- Emeklilik
- Askerlik
- İşçi, evlendikten sonra 1 yıl içinde görevlendirmelerinde kıdem tazminatına hak kazanabilir (sadece kadın işçiliği için geçerlidir).
- Anlaşmalı Fesih: İşçi ve işveren, iş sözleşmesini tamamen anlaşarak feshedebilir. Bu durumda, tazminat ve diğer yapılandırmalar konusunda anlaşmaya varabilir.
- İşe İade Davası: İşçinin işten çıkarılmasının usulsüz veya usulsüz olduğu, işçi işe iade davası davalarında tazminat davası bulunabilir. Mahkeme, işçinin işe iadesini kabul ederse, işçiyi işe almak zorundadır. İşveren işçiyi işe almayı reddetmek veya işe iadeyi kullanmak istemeyen işçi olması durumunda, işçi işçiye 4 aya kadar boşta geçen süre için ücret ve diğer çıkışla sona ermek. Ayrıca, işçiye işe başlatmama tazminatı olarak işçinin 4 ila 8 aylık brüt ücreti arasında bir tutar ödenir.
Kaldırma yolları, işçilerin tazminat alarak operasyonlara imkan sağlar. Ülkenizdeki yasal düzenlemeler ve iş hukuku hakkında daha spesifik bilgi için bir avukatla görüşmeniz önerilir.
İstifa Eden Tazminat Alabilir mi?
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminat alabilmesi genellikle kullanım ve özel durumlara bağlıdır. İşçi emeklilik ücretinde, askerlik görevini yerine getirmek için işçide veya kadın işçi evlendikten sonra 1 yıl içinde işyerinde kıdem tazminatına hak kazanabilir. Bunun dışında, işçinin kendi istekleriyle yargılama durumunda genellikle tazminat hakkı bulunamaz. Özel durumlarda ve ülkenizdeki yasal görevliler için bir avukatla görüşmeniz önerilir.
Aniden İşten Ayrılma
Aniden işten ayrılma, işçinin iş sözleşmesini belirli bir süre önceden bildirimde bulunmadan veya kısa bir süre içinde feshetmesi anlamı gelir. Türkiye’deki İş Kanunu’na göre, işçi ve işverenin iş sözleşmesinden feshetmeden önce karşı taraflarda bildirimde bulunması gerekmektedir. Bildirim süresi, işçinin işyerindeki çalışma süresine bağlı olarak değişiklikler:
- 6 aydan az süre çalışanlar için 2 hafta,
- 6 ay ila 1.5 yıl arası çalışanlar için 4 hafta,
- 5 ila 3 yıl arası süre çalışanlar için 6 hafta,
- 3 yıl ve üzeri süre çalışanlar için 8 hafta.
İşçi, bu bildirim sürelerine uymadan birdenbire işi bırakmasında ihbar tazminatının ödenmesiyle yükümlü olabilir. İhbar tazminatı, işçinin ücretinin bildirim süresi boyunca gelen karşılıktır.
Nedenle İstifa Eden Çalışanın Alacakları
Haklı bir nedenle kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin, işverenden bazı alacaklarını talep etme hakkına sahiptir. İşten ayrılmadan önce işverenle yapılacak sözleşme veya yazışmalarda, işçinin işten ayrılma nedeni ve sonrasında talep edeceği haklar açıkça belirtilmelidir. İşten ayrılan çalışanın talep edebileceği bazı alacaklar şunlardır:
- İşten çıkarma tazminatı
- Daha fazla çalışma
- Ulusal bayramlarda, hafta sonları ve resmi tatillerde çalışmak
- Kullanılmayan yıllık izin ücretleri
- Ödenmeyen ücret alacakları
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmemişse, yukarıda sayılanlardan sadece kıdem tazminatı alamaz.
İstihdamını Bırakan Çalışanın Tazminat Hakkı
Bazı durumlarda çalışanlar, işten kendi istekleriyle ve hatasız ayrılsalar dahi kıdem tazminatına hak kazanırlar. Gönüllü ayrılmak suretiyle kıdem tazminatının alınabileceği durumlar şunlardır:
– Askerlik nedeniyle işten çıkarılma
– Emeklilik nedeniyle işten çıkarılma
– Maluliyet emekliliği nedeniyle işten çıkarılma
– Normal emeklilik nedeniyle işten çıkarılma
– Evli kadınlar, resmi nikah tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrılırlar.
– Sağlık nedenleriyle işten çıkarılma
– İşverenin iyi niyet ve ahlaka aykırı davranışı nedeniyle işçinin işten ayrılması
– ölüm
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmeleri için aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmaları gerekir.
Çocuğa Bakmak İçin İşten Ayrılma
Çocuğuna bakmak için kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminat hakkı bulunmaktadır. Bu hakkın kullanılabilmesi için bazı şartlar gerekmektedir:
- Çalışanın en az bir yıl süreyle aynı işverene bağlı olarak çalışmış olması gerekmektedir.
- Çalışanın çocuğunun 18 yaşını doldurmamış olması gerekmektedir.
- Çocuğun bakımının, çocuğun annesi veya babası dışında bir kişi tarafından yapılamaması gerekmektedir. Bu durumda, çocuğun bakımı için işten ayrılacak olan kişi, çocuğun bakımını üstlenecek kişinin belirtilmesi gereken bir belge sunmak zorundadır.
- İşten ayrılma talebinin, çocuğun bakımının gerekliliğine dayanması gerekmektedir. Bu nedenle, çocuğun sağlık durumunun, eğitim durumunun ve bakıma muhtaçlığının kanıtlanması gerekmektedir.
- İşten ayrılma talebi, işverene yazılı olarak bildirilmelidir. Çalışan, işverene, çocuğun bakımına başlayacağı tarihten en az 30 gün önce işten ayrılma talebini yazılı olarak bildirmelidir.
- İşveren, çalışanın işten ayrılma talebini kabul etmek zorundadır.
Çocuğuna bakmak için işten ayrılan çalışanlar, kıdem tazminatı hakkına sahip olabilirler. Ancak, bu durumda işveren, işçinin haklı bir nedenle işten ayrıldığına dair yazılı belge vermek zorundadır. Ayrıca, çocuğuna bakmak için kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin, işsizlik sigortası kapsamında işsizlik maaşı alabilirler.
Pandemi Döneminde İstifa Eden Tazminat Alabilir Mi?
Pandemi dönemi, tüm dünyayı etkisi altına alan özel bir durum olduğu için, çalışma hayatında birçok sorunu beraberinde getirmiştir. Bu süreçte, birçok çalışan işten ayrılmak zorunda kalmıştır. Pandemi döneminde kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin tazminat alma hakkı bulunabilir, ancak bu durumda da belirli şartlar bulunmaktadır.
İlk olarak, kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin iş sözleşmesinde belirtilen tazminat hükümleri doğrultusunda hareket etmesi gerekmektedir. İş sözleşmesinde tazminatla ilgili bir hüküm bulunmuyorsa, çalışanın tazminat alma hakkı bulunmayabilir.
Ancak, pandemi nedeniyle kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin haklı bir nedeni olduğu kabul edilebilir. Bu durumda, işçi haklı bir nedenle işten ayrıldığını belgelemek zorundadır. Örneğin, çalışanın pandemi nedeniyle işyerinde güvenliğinin sağlanmadığını veya işverenin pandemi döneminde sağlıklı bir çalışma ortamı sağlayamadığını kanıtlaması gerekebilir. Bu durumda, çalışanın kıdem tazminatı gibi hakları korunacaktır.
Ancak, işçinin pandemi nedeniyle işten ayrılması haklı bir neden olarak kabul edilmediğinde, çalışanın tazminat alma hakkı bulunmayabilir. Bu nedenle, çalışanların işten ayrılmadan önce iş sözleşmelerini ve tazminat haklarını incelemeleri, hakları konusunda net bir bilgi sahibi olmaları önemlidir.
Kıdem Tazminatının Ödenmesi İçin Gereken Koşullar Nelerdir?
Kıdem tazminatı, işçinin işveren tarafından haklı bir sebep olmaksızın işten çıkarılması veya işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi halinde işverenin ödemesi gereken bir tazminattır. Kıdem tazminatının ödenmesi için gereken koşullar şunlardır:
- İşçinin en az bir yıl süreyle aynı işverene bağlı olarak çalışmış olması gerekmektedir.
- İşveren tarafından işçinin haklı bir sebep olmaksızın işten çıkarılması veya işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi gerekmektedir.
- İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işten ayrılış şekline bağlı olarak farklı kıdem tazminatı hesaplama yöntemleri bulunmaktadır. Çalışanın işten çıkarılması veya iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumlarında farklı hesaplama yöntemleri uygulanır.
- İşçinin kıdem tazminatı tutarı, işçinin son ücreti, hizmet süresi ve kıdem tazminatı hesaplamalarında dikkate alınan diğer unsurlara göre değişiklik göstermektedir.
- Kıdem tazminatı işçinin işten ayrılması tarihinden itibaren en geç bir ay içinde ödenmelidir. Ancak, işverenin maddi imkansızlığı durumunda bu süre uzatılabilir.
Bu koşullar sağlandığı takdirde, işçi kıdem tazminatına hak kazanır ve işveren tarafından bu tazminat ödenmelidir.
4857 sayılı İş Kanunu’na ulaşabilmek için bıraktığımız linki kullanabilirsiniz.
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4857.pdf.
İlgili İçerikler: