İhbar Tazminatı Nedir? | 2023

İhbar tazminatı, işçinin iş sözleşmesini belirli bir süre önceden feshetmek zorunda olduğu hallerde geçerlidir. İş kanunlarına göre, işçinin belirli bir süre önceden işten ayrılması gereken durumlar arasında kısmi süreli iş sözleşmeleri, belirli süreli iş sözleşmeleri ve belirli nitelikteki işler gibi özel durumlar yer alır. Bu durumlarda, işçi işverene belirli bir süre önceden ihbarda bulunmak zorundadır. İşçi bu süreyi doldurmadan işi terk ederse veya işveren tarafından iş sözleşmesi feshedilirse, işçiye ihbar tazminatı ödenir.

İşçinin işten ayrılma süresine kadar işten ayrılma düşüncesi oluşması ile birlikte imzalamış bulunduğu sözleşme ve İş Kanunu hükümleri çerçevesinde belirlenen sürelerde çalışma zorunluluğu bulunmaktadır. Bunun yanı sıra çalışanı kısa bir süre içerisinde işten çıkarmak niyetinde olan işverenler de bu süre kadar ücret ödemek zorunda kalmaktadır. İşte bu belirtilen sürelere ihbar süresi, ödenmek durumu da kalınan paraya da ihbar tazminatı adı verilmektedir.

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda işçiye ödenen bir tazminattır. İş sözleşmesinin feshi, işveren veya işçi tarafından gerçekleştirilebilir. İş sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin yasal süreler gözetilmediğinde, fesih bildirimi yapılan tarafa ödenir. İhbar tazminatı, işçinin yasal haklarını ve işverenin yükümlülüklerini korumak amacıyla oluşturulan bir tazminattır.

İhbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan faktörler şunlardır:

1. Kıdem süresi: İşçinin çalıştığı süre dikkate alınarak ihbar süreleri belirlenir. Kıdem süresi arttıkça, ihbar süreleri de uzar.

• 6 aydan az çalışan işçi için 2 hafta,
• 6 ay ila 1.5 yıl arası çalışan işçi için 4 hafta,
• 1.5 ila 3 yıl arası çalışan işçi için 6 hafta,
• 3 yıl ve üzeri çalışan işçi için 8 hafta ihbar süresi uygulanır.

İhbar tazminatı, ihbar süresine karşılık gelen brüt ücretin hesaplanmasıyla bulunur. Örnek olarak, 3 yıldan fazla çalışan bir işçinin ihbar tazminatı hesaplanırken, 8 haftalık brüt ücreti esas alınır.

İhbar tazminatı ödenmesi gereken durumlar:

1. İşveren tarafından yapılan haksız fesih: İşveren, iş sözleşmesini feshederken ihbar süresine uyulmaması durumunda ödemekle yükümlüdür.
2. İşçi tarafından haklı nedenle fesih: İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğinde ve ihbar süresine uyulmaması durumunda, işveren ödemekle yükümlüdür.

İhbar tazminatı ödenmesi gerekli olmayan durumlar İş Kanunu’nun 18. maddesinde yer almaktadır. İlgili kanun maddesinde yer alan ifadeler:

‘Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:

a) Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak,

b) İşyeri sendika temsilciliği yapmak,

c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak,

d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler,

e) 74 üncü maddede öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek,

f) Hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık’ şeklindedir.

İhbar Tazminatı İhbar Süreleri

Kanun gereği işveren de çalışmakta olan kişi de işi bırakmak veya işten çıkarmak gayesi bulunması durumunda önce bildirim yapmalıdır. Biraz daha açmak gerekirse işveren işçisini işten çıkarma niyetini işçisine önceden bildirmek durumundadır. Bu bildirimin yapılmaması durumunda aşağıdaki maddelere göre ödeme yapılmalıdır;

– 6 aydan daha kısa süre çalışmış olan işçiler için 2 haftalık ödeme yapılması gerekmektedir.

– 6 ay ile 1,5 yıl aralığında çalışan işçiler için 4 haftalık ödeme yapılması gerekmektedir.

– 1,5 yıl ile 3 yıl aralığında çalışanlar işçiler için, 6 haftalık ödeme yapılması gerekmektedir.

– 3 yıldan daha fazla iş yerinde çalışanlar için ise,  sekiz haftalık bildirim ücreti ödeme yapılması gerekmektedir.

İşin birde işveren boyutu bulunmaktadır. Aynı şekilde sizde işten ayrılmak istediğinizi bir bildirim ile işverene iletmemeniz durumunda belirtilen ücretlerin ödenmesi işçi açısından da kaçınılmaz olmaktadır.

İhbar Tazminatı İş Kanunu

Türkiye’de, ihbar tazminatı ile ilgili düzenlemeler İş Kanunu’nda yer almaktadır. İş Kanunu’nun 17. maddesi, ihbar tazminatı ve ihbar sürelerine ilişkin hükümleri içerir. İş Kanunu’na göre, iş sözleşmesinin süresi belli olmayanlar (sürekli işler) için, taraflardan biri süresiz iş sözleşmesini feshederken, diğer tarafa ihbar süresine uyarak bildirimde bulunmalıdır. İhbar süreleri; 6 aydan az çalışan işçi için 2 hafta, 6 ay ila 1.5 yıl arası çalışan işçi için 4 hafta, 1.5 ila 3 yıl arası çalışan işçi için 6 hafta, 3 yıl ve üzeri çalışan işçi için 8 hafta şeklindedir.

İhbar tazminatı; eğer işveren veya işçi, iş sözleşmesini feshederken, belirtilen ihbar süresine uyulmaması durumunda, ihbar süresine karşılık gelen brüt ücretin ödenmesi gerekmektedir.

İhbar tazminatının ödenmesi gerekmeyen durumlar İş Kanunu’nda belirtilmiştir. İşçinin iş sözleşmesini haksız nedenle feshettiği durumda veya işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiği durumda ödenmez.

İş Kanunu’nun 17. maddesi, ihbar sürelerinin gözetilmesi ve ihbar tazminatının ödenmesine ilişkin hükümleri detaylı şekilde düzenlemektedir. İşçi ve işverenin haklarını ve yükümlülüklerini belirleyen bu düzenlemeler, iş ilişkilerinde karşılaşılan fesih durumlarında uygulanır.

İşveren İhbar Tazminatı

İşveren ihbar tazminatını, işverenin iş sözleşmesini haksız yere ve önceden bildirim yapmaksızın feshettiği durumlarda, işçinin hak ettiği tazminat türüdür. İş Kanunu’na göre, işveren ve işçi, iş sözleşmesini belirli bir süreli fesih bildirimi ile sona erdirmek zorundadır.

İşveren, işçiyi bildirim sürelerine uyarak işten çıkarmak istemiyorsa, bu sürelere karşılık gelen ücreti işçiye ödemekle yükümlüdür. İşçinin bu durumda alacağı tazminata “işveren ihbar tazminatı” denir.

İşveren tazminatı ödemezse veya eksik öderse, işçi mahkemeye başvurarak haklarını arayabilir. İşçinin, işverenin iş sözleşmesini haksız yere feshettiğini düşünmesi ve tazminatı talep etmesi için, fesih bildiriminin ardından 1 ay içerisinde dava açması gerekmektedir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır? (Örnek Hesaplama)

5 yıl 3 ay 1 gün aynı işyerinde 15.000 TL maaş ile çalışan işçinin örnek ihbar tazminatı hesaplaması;

Günlük Brüt Ücret = 15.000 TL / 30 = 500 TL

Haftalık Brüt Ücret = 500 TL x 7= 3.500 TL

Brüt İhbar Tazminatı =3.500 TL x 8 = 28.000  TL

Gelir Vergisi =  28.000 TL x 0.15 =4.200 TL

Damga Vergisi =  28.000 TL x 0,00759= 221,2 TL

Kesintiler Toplamı= 4.200 + 221,2 = 4.421,2 TL

Net İhbar Tazminatı = 28.000- 4.421,2 = 23,578,8 TL

İhbar Tazminatı Nasıl Alınır?

İşçinin ya da işverenin iş sözleşmesini fesih etmesi durumunda bazı süreler ve şartlar vardır. Dolayısı ile işveren, işçilerini habersiz bir şekilde işten çıkaramayacağı gibi işçiler de istediği zaman işinden ayrılamayacaktır. Hem işveren hem de işçi için belli bir süre ve şartlar vardır. Peki, ‘’ihbar tazminatı nasıl alınır?’’ ve ‘’süresi nedir?’’ gibi pek çok soru merak konusudur.

• Hizmet süresi 6 ay ile 1,5 yıl arası sürmüş işçi için bu süre 4 hafta (28 gün)
• Hizmet süresi 6 aydan daha az süren işçiler için bu süre 2 hafta (12 gün)
• Hizmet süresi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için bu süre 8 hafta (56 gün)
• Hizmet süresi 1,5 yıl ile 3 yıl arası sürmüş işçi için bu süre 6 hafta (42 gün)

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, işçinin sürekli olarak aynı işverenle çalıştığı süreye dayalı olarak hesaplanan; işçinin hizmet süresi boyunca işverene olan bağlılığı ve deneyimi için bir tür maddi ödül olarak nitelendirilmektedir.

Kıdem tazminatının amacı; işten ayrılan işçilere, yeni bir iş bulana kadar maddi destek sağlamak ve işçinin iş güvencesini artırmaktır. Türkiye’de İş Kanunu’na göre, kıdem tazminatı ödemeleri belirli koşullar altında yapılır:

• İşçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi,
• İşçinin emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı alması için başvuruda bulunması,
• İşçinin evlenmesi ve bu evlilikten itibaren 1 yıl içinde işten ayrılması,
• İşçinin askerlik görevine gitmesi sebebiyle işten ayrılması,
• İşçinin ölümü durumunda, işçinin hak sahiplerine ödenmesi.

Kıdem Tazminatı Ne Kadar?

İşçinin kıdem tazminatı hizmet süresi ve ücreti üzerinden hesaplanmaktadır. Kıdem tazminatı hesaplama formülü:

Yıl İçin= Brüt Ücret X Yıl

Ay İçin= (Brüt Ücret / 12) X Ay

Gün İçin= (Brüt Ücret /365) X Gün

Brüt Kıdem Tazminat Toplam Tutarı= Yıl + Ay + Gün

Brüt toplam kıdem tazminatından damga vergisi kesilmektedir. Damga vergisi hesaplaması ise:

Damga Vergisi= Brüt Ücret X 0,00759

Net Kıdem Tazminatı= Toplam Brüt Kıdem Tazminatı – Damga Vergisi

Örnek Kıdem Tazminatı Hesaplaması

Kıdem tazminatı almayı hak eden bir işçinin 7 yıl 7 ay 13 gün hizmet süresi bulunmaktadır. İşçinin son ay brüt ücreti 6.000 TL’dir. İşçiye ödenmesi gereken kıdem tazminatı hesaplaması:

7 Yıl İçin= 6.000 TL X 7= 42.000 TL

7 Ay İçin= (6.000 TL / 12) X 7 = 3.500 TL

13 Gün İçin= (6.000 TL/ 365) X 13 = 213, 70 TL

Brüt Kıdem Tazminatı= 42.000 TL + 3.500 TL + 213,70 TL= 45.713,70 TL

Damga Vergisi: 45.713,70 TL X 0,00759 = 346,97 TL

Net Kıdem Tazminatı= 45.366,97 TL